Het beste van 2 werelden: de mix-stem!

De meest gebruikte kwaliteit in het zingen is onze mix-stem: bridging the gap!

Je mix kan zowel luid, als zacht en dat allemaal op dezelfde noot!

Hoe train ik mijn mix-stem? De vraag die ik het meeste krijg. Logisch, dit is de instelling die alle grote artiesten zoals Ariana Grande, Justin Bieber, Bruno Mars en P!nk veelal gebruiken. Tegelijkertijd is het ook vaak de instelling van ons stemgebruik die de meeste training en het meeste onderhoud vergt. Ik merk dat er veel onduidelijkheid bestaat over de mix-stem in Nederland. Zeker ook omdat er vaak halsstarrig wordt vastgehouden aan bepaalde methodes, zangtechnieken en/of inzichten.

Verschillende termen voor de ‘mix’

Er bestaan verschillende termen voor de mix-stem: la voix mixte, mengstem, middenstem, mixed voice, etc. Laten we het bij mix-stem houden voor nu. Onze mix staat toe dat we hoge noten met het gemak (qua volume en klank) van onze spreekstem te kunnen zingen.

Zodoende lijkt het alsof het bereik van onze zangstem één naadloos geheel betreft. De emotie van onze performance wordt hierdoor leidend en we krijgen controle over het volume van onze stem over het gehele bereik.

Een hoge noot hoeft namelijk niet altijd luid te zijn en ook niet altijd gezongen in kopstem. Tenzij je dat wilt natuurlijk. Sterker nog: alleen maar luid in het hoog duidt op technische issues die je snel wilt aanpakken om op termijn over dezelfde vocale mogelijkheden te kunnen beschikken!

Bye bye jodel!

Niet elke methode erkend het feit dat de stem schakelpunten heeft. De gevreesde 'passagio', ook wel stembreuk genoemd. Onze stem kent echter diverse punten (twee per octaaf, wisselend op kwarten en kwinten) waar de stemplooien langer gemaakt (dienen te mogen) worden. Niet elke vocalist weet dit en/of laat dit toe. Wat trouwens te maken kan hebben met ons zelfbeeld (zie tevens 'Stemtraining legt focus op 1 palet & bekent geen kleur').

Sommige methodes hebben het over twang om niet van klankkleur te hoeven wisselen. Dit kleurt alleen zelf de klank nogal behoorlijk! Zodoende gaan mijns inziens stemmen hierdoor op elkaar lijken. De methode mag volgens mij nooit aristieke keuze gaan maken. Daar ga jij over en je mix kan je hier nogal bij helpen om meer mogelijkheden qua expressie te hebben!

Onthoud dat wetenschap geen waarheid betreft, maar slechts één perspectief. Zingen heeft met meer dan techniek te maken. Daarnaast heb ik een vooraanstaande onderzoeker naar stemgebruik eens horen zeggen: ‘Het onderzochte stemgebruik betrof dat van een zangeres die ik goed vond. Adele krijg ik helaas waarschijnlijk niet bereid om in mijn scan te gaan.’.

De mix-stem is juist zo bijzonder omdat deze voor een naadloos en verbonden bereik zorgt, zonder een hoorbare overgang! De klankkleur en het gemak (qua hoorbare stembelasting) van spreekstem kun je door een getrainde mix-stem over je gehele bereik toepassen. Natuurlijk helpt twang je hierbij om het te trainen, maar je hoeft niet als een eend te (blijven) klinken, haha!

Hoe onze mix-stem stembreuken weghaalt

Terug naar de mix. De mix-stem is een stemregister en bevindt zich tussen onze borststem en onze kopstem en het kan veilig het kopstem-register overlappen. Je mix combineert ingrediënten van zowel borst- (kracht - sportschool) als kopstem (flexibiliteit - yogastudio).

Door ingrediënten van onze borststem te combineren met ingrediënten van onze kopstem ontstaat een naadloos geheel. Ons stemgebruik kent van nature diverse 'stembreuken'. Wanneer je niet leert om je stembereik naadloos te leren verbinden blijf je deze stembreuken ervaren en ben je beperkt in je repertoire keuze.

De vocalist in kwestie moet zodoende behoorlijk werken, wanneer deze zo goed als alleen bekend is met zijn borststem en de bijbehorende karakteristieken hiervan: het bereik van je spreekstem en wanneer extra 'aangezet': autoritair, vol en dwingend.

Een ander voorbeeld kan zijn wanneer een vocalist meer vertrouwd is met zijn kopstem en de bijbehorende karakteristieken hiervan: een lichter stemgebruik, wat makkelijker hoge noten toelaat, maar minder urgent is dan onze borststem. Die laatste gaat alleen niet makkelijk mee het hoog in.

Hoe onze mix-stem doseren toelaat

De mix-stem laat ons dus doseren qua volume, haalt druk weg bij de stemplooien, ontziet de spieren rond het strottenhoofd en zorgt voor een moeiteloos stemgebruik op spreekstemvolume. Ze combineert dus eigenschappen van onze borststem met eigenschappen van onze kopstem. Hiermee zijn dus ontelbare schakeringen mogelijk. Meer borststem in je mix zorgt voor meer autoriteit in je geluid. Meer kopstem in je mix maakt je sound mogelijk breekbaarder.

Het mooie van de mix is dat kunt blijven controleren! Zodra je voor een lichtere mix hebt gekozen (een zgn. 'heady mix') kun je vervolgens meer borststem toevoegen (je krijgt nu een zgn. 'chesty mix'), waardoor je geluid in directheid toeneemt. Je krijgt zo meer verdieping in je verhaal en je stembelastbaarheid zal aanzienlijk toenemen!

Denk aan een dimmer versus een normale schakelaar. Ben je alleen bekend met je borststem en je kopstem, dan is er sprake van een stembreuk (en meerdere kleinere) welke je kan ervaren als een 'aan / uit' schakelaar. Aan is bijvoorbeeld luid en stevig, uit is dun en iel. Er zitten geen andere standen en mogelijkheden tussen.

Door je mix-stem te trainen beschik je over een dimmer qua stemgebruik en heb je ontelbare keuzes. Zowel qua volume als qua klankkleur en emotionele zeggingskracht. Je bereik vormt een naadloos geheel waarbinnen je de dimmer kunt opdraaien (meer body), of terugschroeven (minder body).

Meer borststem in je mix, betekend dus een luidere klank, maar zonder dat je aan het forceren bent. Meer kopstem in je mix betekend een lichtere klank, zonder dat het iel hoeft te klinken. Hierdoor zijn de beschikbare klankkleuren talrijk. Zodoende wordt de emotie van je performance leidend! Niet onwetendheid, of een vooraf aangeleerde stemfunctie, maar een oprechte performance bepaald de intentie en het volume, wanneer je beschikt over een getrainde mix-stem. Wat wil je nog meer!

Hoe train je jouw mix-stem

Een aantal tips en tricks die je kunnen helpen om je mix te vinden. Uiteraard geldt voor deze oefening dat je ze alleen bewust toepast tijdens het oefenen. De nieuwe coördinatie slijt vervolgens in het systeem waardoor het uiteindelijk vanzelf gaat!

• Een tong-stand die achterin verhoogd is en naar voren geplaatst (de tong-stand die we idealiter in rust hebben)

• Twang (als tool en als oefening en niet als noodzakelijke artistieke keuze! - je wilt dit zeker ook uit kunnen zetten!!): TWANG krijg je door het geluid scherper te maken. Door de melodie te oefenen op het woord 'quack' (je imiteert dus inderdaad een eend, trust me...) kun je leren aanvoelen hoe TWANG aanvoelt en klinkt. Kon je nu wel naadloos schakelen naar een hogere noot? Zonder dat je naar je kopstem schakelde? Let op: het geluid zal door deze setting luider worden - dit is een gevolg en geen streven. Laat de oefening zijn werking voor je doen. Ook moet het altijd gemakkelijk aanvoelen.

• Neusresonantie (je gebruikt zodoende de hele klankkast, meer hierover in een latere blog - dit betreft zeker geen nasaliteit)

• SOVT-oefeningen om de juiste balans te kunnen vinden qua 'werken' (de balans tussen airflow / ademstroom en air pressure / ademdruk) - meer hierover in de post 'SOVT? Je stem zal je dankbaar zijn!'

• Een mondstand die je bewust neutraal kunt houden in het middengebied van je stembereik. Voorbeeld: kun je een f4 alleen maar zingen met je mond ver open? Dit kan duiden op een beperkte mobiliteit van het strottenhoofd, welke deels verantwoordelijk is voor de aanpassingen in je stemgebruik.

De f4 bevindt zich rechts van de c4 (centrale c) op bovenstaande afbeelding.

NB. Niet elk onderdeel zal voor jou van toepassing zijn. Sommige mensen klinken te 'neuzig', terwijl anderen te weinig neus toepassen en zo hun stemgebruik mogelijk forceren.

De stand van de tong wordt tevens beïnvloedt door de (moeder)taal die je spreekt. Voor sommigen geldt dat een lagere tong-stand uitkomst zou bieden, voor anderen geldt juist dat de tong hoger geplaatst mag worden. ONE SIZE DOES NOT FIT ALL!

De meest gebruikte kwaliteit in het zingen is onze mix! Controle, balans en conditie train je allemaal door je mix-stem te trainen!

Werk met een stemcoach die je kan uitleggen wat voor jouw stem op korte termijn het beste werkt! Iemand die openstaat voor jouw input en hiermee aan de slag gaat. Een vooraf uitgewerkte methode / stappenplan kan je hierin zeker remmen.

Je mix-stem trainen vergt geduld, drive & focus

Net zoals met elke motorische vaardigheid die je aanleert heeft het tijd, drive en focus nodig om beter te worden. Quick fixes bestaan helaas niet.

Omdat het trainen van de mix-stem een andere setting van ons stemgebruik vraagt dan welke volstaat voor het spreken van de Nederlandse taal vergt het de nodige focus, tijd en energie. Maar dat is allemaal gelukkig te overzien!

Tot slot

De mix-stem is één van de meest beschreven onderwerpen in de zangwereld. Zodoende ontstaat er ook veel verwarring over het gebruik ervan, de bijbehorende klankkleur en de toepassingen ervan. Heb je vragen naar aanleiding van deze blog post over de mix-stem? Ik hoor graag van je.

Ik zie dagelijks mensen veranderen door de impact van stemtraining en het ontwikkelen van hun mix-stem. Je kunt vaak veel meer dan je zelf denkt. Zingen en performen is vooral leuk, ontspannend en je groeit erdoor als persoon. Ik beloof je dat je tot meer in staat bent dan je voor ogen had en dat je al na je eerste les een duidelijk inzicht hebt gekregen in de mogelijkheden van je stemgebruik en overtuiging als performer.

Ik help je graag verder met leren vinden en verder trainen van jouw mixstem. Ja, iedereen kan leren zingen. En ja, elke gezonde spreekstem kan elk genre (leren) zingen. Ik werk met profs, semi-profs en absolute beginnelingen. Iedereen is van harte welkom.

Wil je na het lezen van deze blogpost een les inplannen? Dit kan gemakkelijk via ons online boekingssysteem. Je ontvangt ter bevestiging automatisch een bevestiging in je inbox!